Jestem stąd

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem za mniejszości narodowe uważa się: Białorusinów, Czechów, Litwinów, Niemców, Ormian, Rosjan, Słowaków, Ukraińców i Żydów, natomiast za etniczne: Karaimów, Łemków, Tatarów i Romów. Na wystawie zaprezentowane zostały także dwie dodatkowe grupy ludności posługujące się językami regionalnymi (Kaszubi i Ślązacy), które oficjalnie nie są jeszcze uznawane przez prawo za mniejszości, ale aspirują do tego miana. Członkowie wymienionych mniejszości zazwyczaj mają tożsamość złożoną, oprócz własnej narodowo-etnicznej identyfikacji czują się również Polakami. Rzeczpospolita Obojga Narodów, której jedną z głównych zasad była tolerancja, miała charakter wieloetniczny, wielokulturowy i wielowyznaniowy. Po okresie zaborów odrodzone państwo polskie nadal tworzyło mozaikę narodowościową, etniczną i religijną. Mniejszości narodowe stanowiły wówczas ponad 30 proc. społeczeństwa, a ich członkowie aktywnie uczestniczyli w życiu społecznym, politycznym oraz kulturalnym. Ten niepowtarzalny klimat różnorodności został ostatecznie zniszczony w czasie II wojny światowej. Holokaust i powojenne przesiedlenia ludności oraz zmiany granic sprawiły, że po 1945 r. Polska stała się krajem praktycznie jednonarodowym, w którym mniejszości nie stanowiły więcej niż 2–3 proc. ludności. Ten stan trwa do dziś. Obecnie Polska gwarantuje prawa mieszkającym na jej terenach przedstawicielom mniejszości narodowych i etnicznych, a także wspiera je poprzez działalność instytucji państwowych i organizacji pozarządowych. Pomimo to członkowie tych grup spotykają się z przejawami nietolerancji, a czasem nawet wrogości. Mniejszości borykają się także z problemami wewnętrznymi, wśród których jednym z istotniejszych jest asymilacja i odchodzenie od tradycji przodków.
Czym byłaby Polska bez mniejszości narodowych i etnicznych? Na to pytanie można udzielić wielu odpowiedzi. Z pewnością jednak brak tych mniejszości zubożyłby znacznie kulturę polską. Ich obecność widać wyraźnie m.in. w języku, literaturze, sztuce, architekturze, a nawet w codziennych zwyczajach i kuchni.

Partnerzy: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Żydowskie Stowarzyszenie Czulent, Centrum Żydowskie w Oświęcimiu.
www.jestemstad.pl

Wystawę poświęconą mniejszościom narodowym i etnicznym mieszkającym w Polsce zorganizowali: Stowarzyszenie Centrum Polsko-Niemieckie w Krakowie, Dom Anny Frank w Amsterdamie.