Webinarium: Między faktami a mitami

Co wpływa na kształtowanie pamięci?

Mimo wakacji prawie 70 nauczycieli, edukatorów i wykładowców z całej Polski wzięło udział w webinarium dotyczącym edukacji młodzieży w odniesieniu do historii Auschwitz i Holokaustu.

Prelegenci podzielili się swoją wiedzą i badaniami z uczestnikami webinarium:

Robert Szuchta przeanalizował obraz II wojny i Zagłady w podręcznikach szkolnych szkolnej edukacji historycznej:

 „Od ponad dwudziestu lat jesteśmy świadkami zmian w obrazie historii II wojny światowej. Wyznaczają je nie tylko nowe obszary badawcze, czy wykorzystanie nowych źródeł historycznych, ale przede wszystkim nowe interpretacje i perspektywy spojrzenia na odległą przeszłość. Jednym z centralnych obszarów badań są stosunki polsko-żydowskie oraz postawy polskich chrześcijan wobec Zagłady. W tych obszarach historia była zakłamana, a wielu kwestii nie podejmowano nie tylko z powodów cenzuralnych. Społeczeństwo polskie w ten sposób utraciło część swojej historii, a przez to także część tożsamości. Jak zauważa Jan Tomasz Gross, aby powrócić do normalności musimy odzyskać własną przeszłość. Aby to zrobić „będziemy ją musieli sobie opowiedzieć na nowo.”

dr hab. Piotr Trojański z UP mówił na temat upolitycznienia pamięci o zagładzie Żydów w kontekście Auschwitz :

„Pamięć o Holokauście w Polsce przechodziła wiele zmian, które były uwarunkowane politycznie. Propaganda komunistyczna manipulowała faktami i zakłamywała historię, wyolbrzymiając martyrologie polską, jednocześnie deprecjonując znaczenie Holokaustu, co doprowadziło do wymazania z polskiej pamięci społecznej zagłady Żydów.
Sytuacja zmieniła się po transformacji ustrojowej, kiedy to w wyniku wielu procesów, doszło do przywrócenia społecznej pamięci Holokaustu. Później kontynuowanie rozliczeń z historią spotkało się jednak z oporem części społeczeństwa polskiego, która nie chciała przyjąć do świadomości wyników nowych badań historycznych. Niezadowolenie wykorzystały prawicowe środowiska polityczne. Głosiły one potrzebę zmiany narodowej narracji historycznej na afirmującą przeszłość. Wydaje się, że to manipulowanie historią ma na celu schlebiania masom, które chcą widzieć naród polski tylko w dobrym świetle oraz jako ten który najbardziej wycierpiał w czasie wojny. Narzędziami realizacji te polityki są wykreowane w czasach komunizmu, a potem przywrócone i wzmocnione przez prawicę mity związane z polską martyrologią".

dr Alicja Bartuś przedstawiła wyniku badań dotyczące obrazu Auschwitz w świadomości małopolskich uczniów :

„Komparatystyczne podejście do nauczania historii czy wiedzy o społeczeństwie może być efektywną metodą stosowana dla zrozumienia mechanizmów konfliktów i wojen. Niestety podejście to jest rzadko stosowane w polskich szkołach.
Badania prowadzone wśród uczniów małopolskich szkół średnich pokazały, że podobieństwa mechanizmów zbrodni w przeszłości i świecie współczesnym pozostają dla nich niewidoczne i nieoczywiste. Pozyskana wiedza o tragicznych wydarzeniach II wojny i towarzyszące jej emocje – współczucia dla ofiar i potępienia dla sprawców – nie przekładają się na opinie i wnioski dotyczące aktualnych zbrodni, konfliktów, ani na empatię wobec ofiar np. uchodźców".

Po części wykładowej wywiązała się interesująca dyskusja , za którą dziękujemy prelegentom i uczestnikom

Dziękujemy również  za wsparcie i pomoc Juli Machnowskiej z Forum Dialogu.