Nie możemy zatrzymać się w edukacji

„Chce pamiętać o tym, co zobaczyłam i czego wysłuchałam” – napisała jedna z uczestniczek seminarium przygotowanego we współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie oraz  Szkołą Filmową w Łodzi. Projekt  pt. „Sztuka, pamięć, człowieczeństwo” odbywa się już po raz drugi.  Wzięli w nim udział studentki i studenci z obu uczelni oraz wykładowczynie i wykładowcy: dr Paulina Buźniak,  dr Karol Jaworski, dr Anna Leśniewska i Klaudia Kiercz-Długołęcka.

Trzy dni pobytu w Oświęcimiu pełne emocji, dyskusji i refleksji stały się okazją do zmierzania się w ważnymi pytaniami XXI wieku.

Uczestnicy zobaczyli wystawę Marina Kołodzieja w Harmeżach, wysłuchali wykładów na temat mechanizmów zbrodni ludobójstwa w XX wieku w OIPC, zwiedzili Pawilon Gerharda Richtera w MDSM / IJBS  International Youth Meeting Centre in Oświęcim oraz Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu, poznali historię niezwykłego plafonu Witolda Kaczanowskiego w Oświęcimskie Centrum Kultury i filmy Henryka Lehnerta. Po raz pierwszy mieli też okazję zwiedzić Oświęcim - Miasto Pokoju - City of Peace       

W kwietniu przyszłego roku, w drugiej części projektu, zostaną zaprezentowane prace uczestników. Wystawa ta będzie również pokazana w Warszawie i Łodzi.

Bardzo dziękujemy za pomoc w organizacji seminarium, zwłaszcza Klaudii Kiercz-Długołęckiej💚 i dr Annie Leśniewskiej💚 oraz dyr. Monice Świętek-Smrek💚.   

Poniżej kilka refleksji uczestniczek i uczestników seminarium:

🔵LENA: Bardzo przemówiły do mnie wykłady – analiza tego, jak działa umysł ludzki w obliczu zagłady, w obliczu momentów ostatecznych. Ważnym jest dla mnie współczesne odniesienie do tego, o czym czytamy, do takich wydarzeniach w historii, jak Holokaust czy ludobójstwo w Rwandzie, ale nie tylko. Refleksja nad tym, co my we współczesnym świecie możemy zrobić jako jednostki nie jest łatwą refleksją, ale cieszę się, że zostaliśmy postawieni  przed koniecznością takiej refleksji.

Niezwykła była wizyta na wystawie Mariana Kołodzieja. Uderzył mnie obraz zbrodni z perspektywy jednostki, ofiary zbrodni (…).

(…) Chce pamiętać o tym, co zobaczyła i czego wysłuchałam.

🔵OLA: Bardzo podobało mi się zderzenie historii z współczesnością. A także, zderzenie twórczości artysty, który przeżył obóz, z twórcą, który mierzy się z tym tematem, nie mając takich doświadczeń (…). Cieszę się, że mogłam tu przyjechać, bo znałam Oświęcim z opowieści mojej cioci, która przeżyła obóz i zawsze ten Oświęcim był dla mnie łączony z obozem. Teraz ma dla mnie też inne oblicze (...)

🔵KAROL: Dziwię się, że człowiek pomimo tylu lat życia na ziemi, ciągle nie nauczył się życia w w zgodzie w społeczeństwie i nie szanuje drugiego człowieka.  Cieszę się z tego spotkania, bo uświadomiło ono mi, że nie możemy zatrzymywać się w edukacji.

🔵PAULINA: Po seminarium, czuję większą niż do tej pory odpowiedzialność za wypowiedź artystyczną. Kiedy poruszam w sztuce temat zbrodni masowych wiem, że muszę jeszcze bardziej to teraz przemyśleć (…) Za takimi tematami stoją ofiary i ich życia, co powinno być dla mnie priorytetem. Jeśli pozwolę sobie na zbyt dużą swobodę, temat  może się wydać płytki, albo mało ważny.

Zastanawiam się też, co zrobić z obojętnością świata wobec obecnych ludobójstw - mojej obojętności także, bo mam wyrzuty sumienia (…).

🔵JAN: Wiara w człowieka, nadzieja i miłość, a najważniejsza z nich – miłość.

🔵MAJA: Zobaczyłam Oświęcim, jako miasto, z jego tożsamością, codziennymi sprawami, „tradycją hokejową” i cieniem, jaki kładzie na miasto były obóz Auschwitz.

Historia pełna skojarzeń (…), to co robili i robią ludzie wyrwało mnie z podręcznikowego marazmu, szkolnej stagnacji w postrzeganiu tego miejsca.

W wykładzie o Rwandzie zafascynowała mnie językowa warstwa mechanizmu ludobójstwa. Jak cywilizowany, czysty, sterylny jest to język: „rozwiązanie kwestii”...

🔵RADOSŁAW: Zapamiętałem płacz i rozpacz (…). Bestialstwo dokonane przez skrajne poglądy polityczne. To, co człowiek zrobił człowiekowi.(…) To w jaki nieadekwatny sposób na to reagujemy (…).

🔵BENEDYKT: Budowanie świadomości jak ważne jest upamiętnienie i praktyka rozmowy, kiedy w codzienności zapominamy o potrzebach każdego człowieka. „Chłodna” analiza problematyki – nic nie dzieje się bez przyczyny, a „tupta” pomalutku. Powielające się schematy funkcjonowania radykalnych środowisk.  Zobaczenie miasta i „ odczarowanie” wyobrażenia o nim.

🔵PATRYK: Doświadczenie tego seminarium jest dla mnie wstrząsające. Mam większą świadomość jak ważne są prawa człowieka dla każdego z nas oraz jak ważna jest edukacja w tym temacie, uwrażliwianie, uczulanie ludzi. Czuję wdzięczność za możliwość przyjazdu tu.

🔵MAGDA: Chcę wierzyć, że mogę decydować. Mam świadomość. Jestem odpowiedzialna.

🔵ERYK: Znaleźliśmy się w pewnym momencie historii, gdzie ze szczegółowością możemy poznać „systemy odwróconego dekalogu”. To, co było, jest i będzie, pewne schematy, nienawiść wobec drugiej osoby, są i pozostaną niezmienne. Prewencja, którą możemy „zacząć robić” od dziś to uczyć historii, poszerzać świadomość i uwrażliwiać. (…)

🔵KUBA: Posthumanizm.

Ból, uciemiężenie, nienawiść, opresja, nierówność, brak szacunku, dominacja, rozłączenie, kryzys, upadek, wojna, śmierć… Określenia te na zawsze zmieniły obraz obecnego świata. Nie ważne, gdzie obecnie się dzieją i czy obecne instytucje międzynarodowe potrafią być konsekwentne i chronić praw człowieka, stać na straży pokoju…

Problem trwa. Problem, który coraz bardziej uświadamia mnie niestety w przekonaniu, że nie umiemy żyć w zgodzie. Nie potrafimy przedłożyć własnych interesów nad dobrem ogółu. Nie potrafimy tego egzekwować, nie umiemy powiedzieć dość.

Boję się świata, w którym żyję, świata pełnego nienawiści.

Rwanda, Namibia, Szoa, Ukraina, działania Izraela wobec ludności Palestyny… przykładów jest wiele. Sprawia to wrażenie, że jako gatunek nie umiemy żyć w zgodzie i chyba nigdy nie umieliśmy...

Choć się boję, mam nadzieję na świat równy wobec każdego bytu, nieważne czy ludzkiego czy nieludzkiego -  wierzę, że będzie istniał. Nie możemy żyć historią, nienawiścią, niechęcią … musimy tworzyć świat na innych wartościach.

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Instytut Sztuki Mediów im. prof. Ryszarda Winiarskiego

Szkoła Filmowa w Łodzi / PWSFTviT

Oświęcimskie Centrum Kultury

MDSM / IJBS  International Youth Meeting Centre in Oświęcim

Oshpitzin

Miejska Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu Galeria Książki